فرش محرابی یکی از عناصر بارز و جلبکننده در معماری فضای داخلی مساجد و دیگر اماکن مذهبی اسلامی است که نمایانگر عمق معنوی و فرهنگی این دین مقدس میباشد.
بهطورکلی سجاده فرش با نقش محراب یک طرح کاملا اسلامی و یکی از مهمترین نمادها در دین اسلام بهحساب میآید که مخصوص سالنهای نماز و مساجد تولید و به بازار عرضه میشوند.
امروزه فرش سجاده ای محرابی یک عنصر مهم در مساجد و نمازخانههاست که نهتنها به تزئین و زیبایی این اماکن کمک میکند بلکه برای نمازگزاران نیز اهمیت بسیاری دارد.
این نوع قالیها به نمازگزاران فرصت میدهند تا در یک محیط معنوی و متبرکه نماز بخوانند و ارتباطی عمیقتری با اعتقادات و اصول دینی خود برقرار کنند. در ادامه، به بررسی و توضیحات بیشتری در مورد این نوع از فرش مسجد و نقش آن در اماکن مذهبی خواهیم پرداخت.
ابعاد فرش محرابی مسجد
بدون شک اندازه فرش طرح محرابی تولیدشده توسط کارخانههای بافندگی، جزو اولین سؤالات متولیان و مسئولان مساجد خواهد بود. امروزه فرشهای مخصوص نمازخانهها و مسجدها بهصورت طاقههای طولی بافته میشوند، درست مانند قالیهای کناره که در خانههای خودتان دارید ولی با طرح و نقشههایی کاملا متفاوت.
هر طاقه فرش محرابی برای یک صف یا ردیف از نمازگزاران میباشد که ابعاد هر رول طاقه را در جدول زیر برایتان مشخص کردهایم. درواقع خریداران محترم با دانستن ابعاد فرش سجاده ای استاندارد و همچنین متر کردن دقیق مساحت مکان مذهبی خود، بهسادگی خواهند توانست محاسبه کنند که چند طاقه سجاده مورد نیاز است. پس از دیدن جدول، فیلم چند رول فرش محرابدار از کارخانه ثریاکویر کاشان را میتوانید مشاهده بفرمایید.
نوع | عرض (سانتیمتر) | طول (سانتیمتر) |
---|---|---|
تک محراب (یک نفره) | 63±1 | 125 (ثابت) |
طاقه فرش محرابی | 125 (ثابت) | طبق طول صف نماز |
پشتی طرح محراب | 50 (ثابت) | 100 (ثابت) |
نوع | عرض (سانتیمتر) | طول (سانتیمتر) |
---|---|---|
تک محرابه | 63±1 | 125 (ثابت) |
رول فرش محرابی | 125 (ثابت) | آزاد (سفارش مشتری) |
پشتی طرح محراب | 50 (ثابت) | 100 (ثابت) |
انواع طرحهای فرش محرابی
همانطور که گفتیم فرشهای محرابدار بهواسطهی طراحی اسلامیشان، یکی از عناصر بارز در مساجد و اماکن مذهبی مسلمانان محسوب میشوند که نقش مهمی در زیبایی و ارتباط معنوی محیط مسجد ایفا میکنند. درست است که این فرشها دارای یک ساختار ثابت محراب هستند ولی در طراحیها و نقشهای متنوعی در دسترس میباشند، از نقشههای ساده گرفته تا طرحهای پرنقش و شلوغ.
هر یک از این طراحیها خود دارای ویژگیها و مزایای خاصی هستند که به سلیقهی افراد و تصمیمگیرندگان مرتبط با مسجد و نمازخانهها وابسته میشوند. فرش محرابی معمولاً با طراحیها و نقوش اسلامی و همینطور هنر سنتی ایرانی تزئین میشود.
این نقوش ممکن است اشکال هندسی و اسلیمی، طرحهای تذهیب، شکلها و نمادهای دینی و همینطور نقشهای شاخه و گلوبوته را شامل شوند. این طرحها نهتنها به زیبایی فرش طرح سجاده افزوده میشوند، بلکه پیامهای معنوی و دینی را به نمازگزاران منتقل میکنند.
کدام طرح فرش محرابی بهتر است؟
انتخاب بین طراحی ساده و شلوغ سجاده فرش کاشان به عهدهی افراد و تصمیمگیرندگان مساجد و نمازخانههاست. هر دو نوع طراحی دارای زیباییها و مزایای مربوط به خود هستند. افراد ممکن است براساس معماری فضای خارجی یا داخلی محیط، سلیقهی شخصی و هدف مسجد خود، یک نوع طرح انتخاب کنند.
از آنجاییکه نوع طرح فرش سجاده ای میتواند تأثیر قابل توجهی بر روی تجربهی معنوی نمازگزاران داشته باشد، انتخاب میان طراحیهای ساده و شلوغ یک تصمیم مهم در زمینهی آرایش و تزئین اماکن مذهبی است. در ادامه، به بررسی طراحیهای ساده و شلوغ فرش محرابی و نقش آنها در محیطهای مذهبی پرداخته خواهد شد.
طراحی ساده فرش نقش محراب
طراحی ساده سجاده فرش مسجد بهعنوان یک انتخاب کلاسیک و محبوب در بسیاری از مکانهای مذهبی شناخته میشود. در این طراحی، از نقشها و نگارهها به تعداد کمتری استفاده میشود و عمدتاً بر روی زمینهای یکنواخت و آرام تمرکز دارد. ویژگیهای طراحی ساده عبارتاند از:
زیبایی در سادگی فرش محرابی: این نوع طراحی به ویژگیهای ساده و زیبایی در کمال سادگی تاکید میکند. این طراحیها عمدتاً از رنگهای ملایم و نقوش چشمنواز کمی بهره میبرند.
آرامش معنوی: از آنجاییکه طراحی ساده معمولاً با نگارههای کمتری انجام میشود، ایجاد حالتی از آرامش معنوی در محیط مسجد را ترویج میکند. این برای نمازگزارانی که به دنبال یک مکان آرام و خالی از اشتغال ذهنی هستند، مفید است.
طراحی شلوغ فرش محرابی
طراحی شلوغ فرش سجاده ای با استفاده از نقوش و نگارههای بیشتر، جزئیات معمولی سجاده را تزئین میکند. این طراحیها ممکن است با توجه به تنوع و تعداد نقشها، پیچیده و پرهیاهو بهنظر بیایند ولی دارای مزایایی نیز هستند:
تنوع و پیامهای متعدد: طراحی شلوغ فرش طرح محرابی با استفاده از تعداد بیشتری نقوش و رنگها، میتواند جذابیتهای بیشتری برای چشم ایجاد کند. با توجه به تعداد نقوش و نگارهها، طراحی شلوغ فرش محرابی میتواند پیامهای متعددی به نمازگزاران منتقل کند.
پنهان کردن لکه: از آنجاییکه رفتوآمد بر روی این قالیهای مساجد زیاد میباشد بالطبع چرک و کثیفی زیادی به همراه دارد که شستشوی هر روزهی آنها امکانپذیر نیست. بهترین کار استفاده از طرحهای شلوغ است تا بتواند لکه و کثیفی را گم کرده و دیرتر نشان بدهد.
مزایای استفاده از سجاده فرش محرابی
فرش سجاده با طرح محراب علاوه براینکه به تزئین و زیبایی نمازخانه کمک میکند، بلکه برای نمازگزاران نیز مزایای مهمی دارد. این فرشها با ایجاد انسجام و فضایی روحانی و آرام، به بهبود تجربهی نمازگزاران در اماکن مذهبی کمک میکنند. در ادامه به بررسی و تبیین این فواید در مساجد میپردازیم.
ارتباط و انسجام نمازگزاران
فرش مسجدی طرح محرابی صفهای نماز جماعت را به ترتیب منظمی قرار میدهد. این نظم و انسجام به نمازگزاران کمک میکند تا بهراحتی مکان خود را در صفها پیدا کرده و از قرارگیری نامناسب در صفها جلوگیری شود.
از سویی دیگر این فرشها بهعنوان نمادی از انسجام و اتحاد مسلمانان در زمان نماز، ارتباط نمازگزاران با یکدیگر را حفظ میکند. در مواقعی که افراد به صورت جماعت نماز میخوانند، سجاده فرش فضایی مشترک را ایجاد کرده که افراد را به یکدیگر نزدیکتر میکند و احساس وحدت و انسجام را تقویت میکند.
سازگاری با فضای روحانی مساجد
فرش محرابی با طراحی اسلامی و معنوی خود به ایجاد فضایی متناسب با معنویت و عبادت در مسجد کمک میکند. نقوش اسلامی در آمیزهای با هنرهای سنتی ایرانی، به نمازگزاران یادآوری میکنند که در یک مکان مقدس و روحانی هستند.
درکل فرش سجاده ای یک عنصر تزئینی مهم با رنگبندی مناسب است که به زیبایی و تنوع محیط مسجد و نمازخانه کمک میکند. انتخاب رنگهای مطلوب و آرامشبخش بر روی این فرشها، تجربهی نمازگزاران را ارتقاء میدهد و فضایی آرام و معنوی را ایجاد میکند.